Alergia i układ immunologiczny w pigułce

Podstawowa wiedza o alergiach i działaniu układu immunologicznego w pigułce. O czym każda osoba z chorobą o podłożu alergicznym wiedzieć powinna?
Hubert Godziątkowski

Podstawowe pojęcia

Zjawisko alergii wiąże się z nadmierną odpowiedzią układu odpornościowego, najczęściej na pospolite substancje, takie jak np. żywność czy pyłki. Układ odpornościowy jest złożonym układem, który normalnie chroni organizm przed obcymi „najeźdźcami”, takimi jak bakterie i wirusy, a także bada anormalne zmiany w komórkach naszego organizmu, takie jak rak.

Alergeny są to z kolei substancje, które są dla organizmu obce i to one powodują reakcję alergiczną.

IgE to przeciwciało alergiczne. Chociaż wiele osób z czasem wyrasta z alergii, to alergie mogą rozwijać się jednak w każdym wieku, także dorosłym. Podczas gdy środowisko odgrywa rolę w rozwoju alergii, to warto zauważyć, że istnieje większe ryzy ko rozwoju chorób alergicznych, jeśli u danej osoby za obserwowano alergie w rodzinie, zwłaszcza u rodziców czy rodzeństwa.

Układ odpornościowy jest zorganizowanym mechanizmem obrony organizmu przed obcymi „najeźdźcami”, szczególnie infekcjami. Jego zadaniem jest rozpoznawanie i reagowanie na te obce substancje, które nazywane są antygenami.

Czym jest alergia?

Pojęcie alergii odnosi się do nadmiernej reakcji układu odpornościowego, w odpowiedzi na ekspozycję na pewne substancje obce. Odpowiedź jest ponadnormatywna, ponieważ te obce substancje są zwykle postrzegane przez organizm jako nieszkodliwe u osób niealergicznych i nie powodują u nich reakcji. Z kolei u osób alergicznych organizm rozpoznaje obcą substancję, a alergiczna część układu immunologicznego generuje odpowiedź.

Substancje prowokujące mechanizmy alergiczne, nazywane są „alergenami”. Przykłady alergenów obejmują: pyłki, roztocza, pleśnie, białka zwierzęce, pokarmy i leki. Gdy alergiczny osobnik wchodzi w kontakt z alergenem, układ odpornościowy wywołuje odpowiedź poprzez przeciwciało IgE. Mówi się, że osoby podatne na alergie są uczulone lub „atopowe”.

Częstość występowania alergii:

Około 10%-30% osób w uprzemysłowionym świecie cierpi z powodu chorób alergicznych, a ta liczba cały czas rośnie.

Alergiczny nieżyt nosa (alergie nosowe) dotyka około 20% Populacji. Ciekawostką jest to, że np. w USA, biorąc pod uwagę zwolnienia lekarskie, koszty leków, absencje w szkołach, ciężar ekonomiczny chorób alergicznych w tym kraju wyliczono na ponad 2 miliardy dolarów amerykańskich rocznie.

Astma dotyka około 8%-10% populacji. Szacowane koszty leczenia astmy w USA przekraczają około 20 miliardów dolarów rocznie.

Alergie pokarmowe dotykają około 3%-6% dzieci i około 1%-2% dorosłych. Częstość występowania chorób alergicznych znacznie wzrosła w ciągu ostatnich dwóch dekad i nadal rośnie.

Co powoduje alergie?

Poznanie schematów może pomóc wyjaśnić, jak rozwija ją się alergie. Kilka miesięcy po przybyciu nowego kota do domu, tata zaczyna mieć swędzące oczy i epizody kichania. Jedno z trojga dzieci cierpi na kaszel i świszczący oddech. Mama i pozostałe dwoje dzieci nie doświadczają żadnej reakcji mimo obecności kota. Jak to się dzieje?

Układ odpornościowy jest zorganizowanym mechanizmem obrony organizmu przed obcymi „najeźdźcami” szczególnie infekcjami. Jego zadaniem jest rozpoznawanie i reagowanie na te obce substancje, które nazywane są antygenami. Antygeny często prowadzą do odpowiedzi immunologicznej, poprzez wytwarzanie przeciwciał, które są białkami ochronnymi i są specyficznie skierowane przeciwko konkretnym antygenom.

Te przeciwciała lub immunoglobuliny (IgG, IgM i IgA) mają funkcje ochronne i pomagają niszczyć obcą cząstkę przez przyłączenie się do jej powierzchni, co ułatwia innym komórkom immunologicznym jej ostateczne zniszczenie. Osoba uczulona opracowuje jednak specyficzny typ przeciwciała zwanego immunoglobuliną E lub IgE, w odpowiedzi na pewne normalnie nieszkodliwe obce substancje, takie jak np. sierść kota. Inne antygeny, takie jak bakterie, nie prowadzą do wytwarzania IgE, a zatem nie powodują reakcji alergicznych. Po utworzeniu IgE może on rozpoznać antygen, taki jak sierść kota, a następnie wywołać reakcję alergiczną. IgE został odkryty i nazwany w 1967 roku przez Kimishige i Teriko Ishizaka.

Na przykładzie kota domowego, tata i najmłodsza córka wydzielili przeciwciała IgE w dużych ilościach, które były skierowane przeciwko alergenowi kota. Tata i córka są teraz uczuleni lub skłonni do przejawiania reakcji alergicznej. po wielokrotnym narażeniu na alergeny kota. Zazwyczaj występuje okres „uczulenia” od dni do lat przed reakcją alergiczną. Chociaż czasami może się zdarzyć, że po pierwszej ekspozycji na alergen wystąpiła reakcja alergiczna, konieczna jest wcześniejsza ekspozycja, aby układ immunologiczny zareagował.

Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że niemożliwe jest uczulenie na coś, na co dana osoba nigdy wcześniej nie była narażona, chociaż pierwsza ekspozycja może być subtelna lub nieznana.

Pierwsza ekspozycja może wystąpić nawet u dziecka w łonie matki, poprzez mleko matki lub przez skórę.

IgE to przeciwciało, które wszyscy mamy w nie wielkich ilościach. Jednak osoby z alergiami generalnie wytwarzają IgE w większych ilościach. Historycznie, to przeciwciało było ważne w chronieniu nas przed pasożytami. W powyższym przykładzie, podczas okresu uczulenia, sierść kota IgE jest nadprodukowana i pokrywa inne komórki zaangażowane w reakcję alergiczną, takie jak komórki tuczne i bazofile, które zawierają różne mediatory, takie jak histamina.

Komórki te są zdolne do wywołania reakcji alergicznej na kolejne ekspozycje na alergen kota (kociego na skórka). Białko kotów jest rozpoznawane przez IgE, co prowadzi do aktywacji komórek, co dalej prowadzi do uwalniania wyżej wspomnianych mediatorów alergicznych. Te substancje chemiczne powodują typowe objawy alergiczne, takie jak zlokalizowany obrzęk, stan zapalny, swędzenie i wytwarzanie śluzu. Po zagruntowaniu lub uwrażliwianiu, układ odpornościowy jest zdolny do wzmożenia tej nadmiernej odpowiedzi z kolejnymi ekspozycjami na alergen.

Po ekspozycji na sierść kota, podczas gdy tata i córka produkują IgE, mama i pozostałe dwoje dzieci produkują inne klasy przeciwciał, które nie wywołują reakcji alergicznych. U tych niealergicznych członków rodziny białko kotów jest eliminowane bezobjawowo przez układ odpornościowy i kot nie ma na nie wpływu.

Z kolei inna część układu odpornościowego, komórki T, może być zaangażowana w reakcje alergiczne w skórze, tak jak ma to miejsce w przypadku olejów roślinnych, takich jak trujący bluszcz, trujący dąb, trujący sumak, reakcje na metal, takie jak nikiel, lub niektóre chemikalia. Komórka T może rozpoznać określony alergen w substancji kontaktującej się ze skórą i wywołującej reakcję zapalną. Ta reakcja zapalna może powodować swędzenie, wysypkę i dyskomfort.

Kto jest narażony na alergie i dlaczego?

Alergie mogą rozwijać się w każdym wieku, ale na przy kład większość alergii pokarmowych zaczyna się w młodym wieku, a z wielu z nich się „wyrasta”.

Alergie środowiskowe mogą rozwinąć się w dowolnym momencie życia. Początkowa ekspozycja lub okres uczulenia mogą nawet rozpocząć się przed porodem. Poszczególne osoby mogą również z czasem wyrastać z alergii. Nie jest w pełni zrozumiałe, dlaczego jedna osoba rozwija alergię, a inna nie, ale istnieje kilka czynników ryzyka dla chorób alergicznych. Historia rodzinna (wywiad) lub genetyka odgrywają dużą rolę i wiążą się z wyższym ryzykiem alergii, jeśli rodzice lub rodzeństwo mają alergie.

Istnieje wiele innych czynników ryzyka rozwoju chorób alergicznych.

Dzieci urodzone przez cesarskie cięcia mają wyższe ryzyko alergii w porównaniu do dzieci, które są urodzone siłami natury. Narażenie na dym tytoniowy i zanieczyszczenie powietrza zwiększają ryzyko alergii. Chłopcy częściej są uczuleni niż dziewczynki. Alergie są bardziej powszechne w krajach zachodnich, a rzadziej u osób prowadzących „rolniczy” styl życia. Ekspozycje na antygeny, stosowanie antybiotyków i wiele innych czynników, z których niektóre nie są jeszcze znane – również przyczyniają się do rozwoju alergii. Ten skomplikowany proces nadal pozostaje obszarem intensywnych badań medycznych.

Jakie są powszechne rodzaje stanów alergicznych i jakie są główne objawy alergii?

Części ciała podatne na objawy alergiczne obejmują oczy, nos, płuca, skórę i przewód żołądkowo-jelitowy. Chociaż różne choroby alergiczne mogą wyglądać inaczej, wszystkie są wynikiem nadmiernej odpowiedzi immunologicznej na obce substancje, u wrażliwych osób. Poniżej znajdują się krótkie opisy powszechnych zaburzeń alergicznych, zwanych też „chorobami atopowymi”:

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa (katar sienny, ANN), jest najczęstszą chorobą alergiczną i odnosi się do objawów nosowych spowodowanych aeroalergenami. Całoroczny alergiczny nieżyt nosa zwykle wywoływany jest przez alergeny wewnętrzne, takie jak roztocza, sierść zwierząt lub pleśnie. Sezonowe alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa zwykle spowodowane jest przez pył drzewny, trawę lub pyłki traw. Wiele osób łączy w sobie zarówno sezonowe, jak i całoroczne alergie. Objawy są wynikiem zapalenia tkanek, które wyściełają wnętrze nosa, po ekspozycji na alergeny. W ten proces mogą być również zaangażowane także oczy, uszy, zatoki i gardło. Najczęstsze objawy ANN to:

• katar
• zatkany nos
• kichanie
• swędzący nos, uszy, gardło

Ciekawostka: W 1819 roku Angielski lekarz John Bostock opisał najpierw katar sienny, wyszczególniając własne sezonowe objawy nosowe, które nazwał „letnim katarem”. Choroba została nazwana później gorączką sienną ponieważ uważano, że jest wywoływana przez „świeżo ścięte siano”.

Astma

Astma to taki stan układu oddechowego, który wynika ze stanu zapalnego i nadreaktywności dróg oddechowych, prowadzący do nawracających, odwracalnych zwężeń dróg oddechowych. Astma często może współistnieć z alergicznym nieżytem nosa. Inne typowe czynniki wyzwalające astmę obejmują infekcje wirusowe dróg oddechowych i ćwiczenia fizyczne.

Typowe objawy astmy to:

• skrócenie oddechu
• świszczący oddech
• kaszel
• ucisk w klatce piersiowej

Alergiczne Zapalenie Spojówek

Alergiczne Zapalenie Spojówek to zapalenie tkanek (błon) pokrywających powierzchnię gałki ocznej i dolną powiekę. Zapalenie występuje w wyniku reakcji alergicznej i może wywoływać następujące objawy, które zwykle występują w obu oczach:

• zaczerwienienie pod powiekami i oka ogólnie
• łzawe, swędzące oczy
• obrzęk błony śluzowej

Wyprysk atopowy

Wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry, AZS) jest chorobą dermatologiczną (dermatoza, choroba skóry), powszechnie występującą u niemowląt. Występuje zwykle u osób zagrożonych innymi schorzeniami alergicznymi (astma i alergiczny nieżyt nosa), ale zwykle nie jest spowodowana bezpośrednim narażeniem na alergeny. Wysypka wynika ze skomplikowanego procesu zapalnego. Typowe, główne objawy:

• sucha skóra
• uporczywy świąd
• stany zapalne (wyprysk atopowy) na twarzy, za łokciami i za kolanami

Pokrzywka

Pokrzywka jest jedną z postaci alergii skórnej, która powstaje np. po zetknięciu się skóry z alergenem lub w reakcji organizmu na jakiś lek. Objawia się nagle pojawiającymi się zmianami na skórze przypominającymi bąble po oparzeniu pokrzywą stąd też wywodzi się jej nazwa. Cechą charakterystyczną jest silny świąd, często szybko pojawiają się i równie szybko znikają.

Pokrzywka jest o tyle istotna, że jest jednym z głównych objawów niebezpiecznego dla życia wstrząsu anafilaktycznego.

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny jest potencjalnie zagrażającą życiu reakcją alergiczną, która może wpływać na wiele narządów w tym samym czasie. Alergeny, które zazwyczaj prowadzą do anafilaksji, to żywność, leki i jad (użądlenia pszczół). Alergeny środowiskowe rzadko prowadzą do anafilaksji. Mogą wystąpić niektóre lub wszystkie z następujących objawów:

• pokrzywka, obecna w 80%-90% przypadków
• zatkanie nosa, katar, swędzenie oczu
• obrzęk języka i / lub gardła
• dyskomfort w jamie brzusznej, nudności, wymioty, biegunka
• skrócenie oddechu, świszczący oddech, kaszel
• niskie ciśnienie krwi, prowadzące do zawrotów głowy, utraty przytomności lub szoku

Wstrząs anafilaktyczny jest nagłym, zagrażającym życiu stanem, który występuje, gdy naczynia krwionośne rozszerzają się nadmiernie z powodu reakcji alergicznej, która powoduje znaczny spadek ciśnienia krwi. Może to spowodować niewystarczający przepływ krwi do narządów w ciele lub wewnętrzny wylew.

Gdzie znajdziemy alergeny?

Alergeny mogą być wdychane, połknięte (zjedzone lub połknięte), nałożone na skórę lub wstrzyknięte do organizmu w postaci leku lub przypadkowo przez użądlenie przez owada. Objawy i stany, które z tego wynikają, w dużej mierze zależą od drogi „wejścia” i rodzaju alergenu. Struktura chemiczna alergenów wpływa bezpośrednio na sposób narażenia na te substancje.

Pyłki lotne (aeroalergeny), mają na przykład nie wielki wpływ na skórę. Są łatwo wdychane, przez co powodują więcej objawów ze strony nosa i układu oddechowego, z ograniczonymi objawami skórnymi. Kiedy alergeny zostaną połknięte lub wstrzyknięte, mogą podróżować do innych części ciała i wywoływać objawy odległe od miejsca ich „wejścia”. Na przykład, alergeny w żywności mogą powodować uwalnianie mediatorów w skórze i powodować pokrzywkę.

Specyficzna struktura białkowa określa charakterystykę alergenu. Białko kota, Fel d 1, z Felis domesticus (udomowiony kot), jest dominującym alergenem kota. Każdy alergen ma unikalną strukturę białkową, która prowadzi do jego alergicznych cech.

We wdychanym powietrzu

Oprócz tlenu powietrze zawiera wiele różnych cząstek, w tym alergeny. Typowymi chorobami wywoływanymi przez alergeny w powietrzu są: katar sienny, astma i alergiczne za palenie spojówek. Następujące alergeny mogą wywoływać reakcje alergiczne, podczas wdychania przez uczulone osoby.

• pyłki z drzew, traw i / lub chwastów
• roztocza
• białka zwierzęce, w tym łupież, skóra i / lub mocz
• zarodniki pleśni
• części ciała owadów, zwłaszcza karaluchów

W tym, co spożywamy

Żywność i leki mogą również powodować reakcje alergiczne, z których niektóre mogą być ciężkie. Reakcje te często rozpoczynają się od miejscowego mrowienia lub świądu, a następnie mogą prowadzić do wysypki lub dodatkowych objawów, takich jak obrzęk, nudności, wy mioty, biegunka lub trudności w oddychaniu. Oto dwa najczęstsze alergeny, które są spożywane:

Pokarmy Najczęstsze alergeny pokarmowe to mleko krowie, jaja, orzechy ziemne, pszenica, soja, skorupiaki, ryby płetwiaste i sezam. Alergie na mleko krowie, jaja, pszenicę i soję występują najczęściej u dzieci i często ustępują, z czasem. Najczęstsze alergeny u dorosłych to orzeszki ziemne, orzechy z drzew i skorupiaki.

Należy zauważyć, że gluten nie jest powszechną alergią pokarmową, a prawdziwa nadwrażliwość na gluten lub inaczej celiakia jest zależna od innego rodzaju przeciwciała (nie IgE, ale IgA), a także prowadzi do różnych objawów (w tym przewlekłego dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, wymioty, zmiana stolca, niedokrwistość).

Leki

Chociaż każdy lek może wywoływać reakcję alergiczną, typowe przykłady obejmują jednak antybiotyki (takie jak penicylina) i środki przeciwzapalne, takie jak aspiryna i ibuprofen. Warto zauważyć, że wiele osób, które myślą, że są uczulone na leki, faktycznie może tolerować lek bez trudności.

W tym, co dotyka naszej skóry

Kontaktowe zapalenie skóry, de facto jest stanem zapalnym, który spowodował kontakt z substancją drażniącą. Większość tego typu reakcji są to reakcje nieobejmujące IgE (IgE niezależne) i są raczej spowodowane przez inny typ komórek zapalnych. Główne substancje, które powodują alergiczne kontaktowe zapalenie skóry to:

• niektóre rośliny trujące (sumak, bluszcz, dąb)
• chemikalia/detergenty
• barwniki
• metale ciężkie (głównie nikiel i chrom)
• niektóre kosmetyki lub ich składniki

W tym co „wstrzyknięto” w nasze ciało

Najcięższe reakcje występują często, gdy alergeny są wstrzykiwane do organizmu i uzyskują bezpośredni i szybki dostęp do krwiobiegu. Dostęp dożylny niesie ze sobą zwiększone ryzyko reakcji ogólnoustrojowych, ta kich jak anafilaksja. W tym przypadku przez „wstrzyknięcie” rozumiemy, zarówno celowe działanie człowieka (leki podawane dożylnie), jak i na przykład użądlenie owada. Występujące powszechnie, wstrzykiwane alergeny mogą powodować ciężkie reakcje alergiczne. Są to zazwyczaj (alergeny):

• jad owadów błonkoskrzydłych
• leki podane w iniekcji

Jak diagnozuje się alergie?

Zazwyczaj, rozpoznanie alergii rozpoczyna się od szczegółowej historii, wywiadu i badania fizykalnego. Wiele osób z alergiami posiada innych członków rodziny cierpiących na alergie. Oprócz historii i badania, testy skórne i czasami panele z krwi (test określający poziom IgE), mogą pomóc w diagnozowaniu alergii. Podczas interpretacji wyników tego testu należy wziąć pod uwagę kilka ważnych kwestii: 

– W przypadku alergii środowiskowych, takich jak zwierzęta domowe, roztocza, pyłki i pleśnie, test skórny jest najlepszym testem pomagającym w diagnozowaniu alergii. Stosowanie panelu z krwi w poszukiwaniu przeciwciała alergicznego (IgE), w tym przypadku jest mniej wrażliwe i może pominąć pewne alergie. 

– W przypadku alergii pokarmowych, najważniejszą częścią diagnozy jest historia zdrowotna. Testy skórne lub panel z krwi (specyficzne badanie IgE), należy zamawiać tylko wtedy, gdy historia rzeczywiście sugeruje alergię pokarmową. Bez sugestywnego wywiadu, testy na alergie pokarmowe i panele z krwi, nie są zbyt specyficzne i mają wysoki odsetek wyników fałszywie pozytywnych. W przypadku alergii pokarmowych, zlecanie testów skórnych lub badania krwi (specyficzne badania IgE) dla szerokich paneli żywnościowych jest odradzane, zważywszy na wysoki odsetek wyników fałszywie dodatnich. Dodatkowo na dziś już wiemy, że wyniki tych badań są miarodajne, tylko wtedy gdy zostały potwierdzone klinicznie (w obserwacji).

– W przypadku alergii na leki historia/wywiad jest najważniejszym elementem w diagnostyce. Jedynym antybiotykiem ze zwalidowanym testem skórnym, w zasadzie jest penicylina. Testy skórne penicyliny mogą być bardzo pomocne w ustaleniu, czy dana osoba jest prawdziwie uczulona na penicylinę i tym samym na antybiotyki po krewne. Panel z krwi (specyficzne badania IgE) nie jest szczególnie pomocny w diagnozowaniu alergii na leki.

– Czasami, na przykład z alergią pokarmową i alergią na leki, pomimo szczegółowej historii i przeprowadzonych odpowiednich badań, diagnoza alergii pozostaje nadal nie jasna. W takich sytuacjach należy rozważyć „stopniową prowokację”, która jest „złotym standardem” lub najlepszym testem do diagnozy alergii. Prowokacja powinna zawsze być wykonana z lekarzem alergologiem, w otoczeniu przystosowanym do radzenia sobie z poważną reakcją alergiczną, taką jak na przykład anafilaksja.

Jacy specjaliści zajmują się alergikami?

Chociaż lekarze podstawowej opieki zdrowotnej są generalnie dobrze przygotowani do leczenia łagodnych objawów alergii, to jednak lekarze alergolodzy/ immunolodzy leczą osoby z bardziej uciążliwymi alergiami. Wielu alergologów leczy zarówno dzieci, jak i dorosłych, ale niektórzy specjalizują się wyłącznie w konkretnej grupie pacjentów. Ciekawostką jest to, że w niektórych krajach nomenklatura medyczna nie określa takiej specjalizacji medycznej jak alergologia.

Znacznym utrudnieniem jest fakt, że istnieje wiele chorób o podłożu alergicznym, których objawy są wielonarządowe, a opieka nad takim pacjentem wymaga udziału czasami kilku specjalistów. Takim przykładem jest Atopowe Zapalenie Skóry, gdzie tylko podejście wielospecjalizacyjne (holistyczne), jest gwarantem sukcesu w leczeniu i utrzymaniu akceptowalnego poziomu jakości życia pacjenta.

Na AZS często „choruje cała rodzina”. Dlatego atopicy wymagają zazwyczaj opieki dermatologicznej, alergologicznej, czasami immunologicznej oraz psychologicznej. W przypadku alergii pokarmowych, nierzadko korzysta się z wiedzy alergologów/gastroenterologów.

Jakie są opcje leczenia i leki na alergie?

Ścieżka leczenia alergii zależy od konkretnego przypadku i stanu. Niektóre ogólne wytyczne są następujące:

Alergiczny nieżyt nosa i zapalenie spojówek

• środki kontroli środowiska mają ograniczoną skuteczność
• w przypadku roztoczy kurzu pomaga zmniejszenie wilgotności w domu i pranie pościeli w gorącej wodzie, raz w tygodniu
• w przypadku zwierząt, ich unikanie jest najbardziej skuteczne
• alergia na kota jest w powietrzu, więc posiadanie kota w domu wywoła objawy alergiczne
• trzymanie psów poza sypialnią może pomóc w zła godzeniu objawów. Kąpanie się kotów i psów może nieco zmniejszyć obciążenie alergenem.
• nie ma czegoś takiego jak hipoalergiczny pies, ale hodowano hipoalergiczne koty
• pyłki, utrzymywanie zamkniętych okien i przebywanie w pomieszczeniu w dniach wysokiego pylenia, może być pomocne
• doustne leki przeciwhistaminowe
• donosowe leki przeciwhistaminowe
• miejscowe leki przeciwhistaminowe do oczu
• kortykosteroidy donosowe
• immunoterapia alergenowa (patrz poniżej)

Astma

• stosowanie inhalatorów
• kortykosteroidy wziewne, wziewne kortykosteroidy / długo działające kombinacje leków rozszerzających oskrzela, długo działające leki przeciwmuskarynowe
• doustne leki podtrzymujące (leki przeciw leukotrienom, teofilina)
• leki wstrzykiwane, które muszą być podawane w placówce medycznej
• immunoterapia alergenowa (patrz poniżej)
• doustne sterydy

Wyprysk atopowy (Atopowe Zapalenie Skóry)

• intensywne nawilżenie, reżim emolientowy
• mokre opatrunki (Wet Wrap Treatment)
• miejscowe kortykosteroidy
• miejscowe inhibitory kalcyneuryny
• doustne leki przeciwhistaminowe
• leki immunosupresyjne systemowe w ciężkich przypadkach
• fototerapia
• leczenie biologiczne

Pokrzywka

• doustne leki przeciwhistaminowe
• doustne sterydy
• leki wstrzykiwane podawane w placówce medycznej
• leki immunosupresyjne w ciężkich przypadkach

Anafilaksja

Epinefryna jest jedyną metodą leczenia anafilaksji, która jest ciężką reakcją alergiczną, która może obejmować wiele układów organizmu i zagrażać życiu. Epinefryna jest podawana z automatycznym iniektorem do mięśnia w bocznym udzie. Do 20%-30% ciężkich reakcji alergicznych może wymagać leczenia więcej niż jedną dawką epinefryny, więc osoby, które noszą adrenalinę, powinny w idealnym przypadku mieć dwa automatyczne wstrzykiwacze. Jeśli osoba doświadcza anafilaksji i używa epinefryny, powinna za dzwonić pod numer ratunkowy, aby być odpowiednio monitorowaną. Immunoterapia alergenowa (allergy shots/ „strzały alergenowe”) Udowodniono, że „strzały alergenowe” zmniejszają objawy alergii środowiskowych i astmy, a także mogą być korzystne w wyprysku atopowym.

Immunoterapia alergenowa powinna być przepisywana przez alergologa i zastrzyki zawsze powinny być po dawane w placówce opieki zdrowotnej, odpowiednio wyposażonej w celu radzenia sobie z poważną reakcją alergiczną (anafilaksją). „strzały alergenowe” pomagają w zmniejszeniu wrażliwości organizmu na alergeny po wodowane przez winowajcę, takie jak zwierzęta domowe, roztocza, pyłki i pleśnie.

Ostatnio zatwierdzono także immunoterapię, którą można podawać z tabletką pod językiem (immunoterapia podjęzykowa). Do tej pory jest to dostępne tylko dla trawy i ambrozji. W przeciwieństwie do zastrzyków alergicznych, immunoterapię podjęzykową można podawać w domu, ponieważ ryzyko ostrej reakcji alergicznej jest znacznie mniejsze.

Warto jednak pamiętać, że chociaż w tej dziedzinie prowadzone są intensywne badania, immunoterapia nie jest rutynowo stosowana w leczeniu alergii pokarmowych. Leczenie alergii pokarmowej polega głównie na unikaniu karmienia pokarmami zawierającymi alergeny i radzeniu sobie z przypadkowymi ekspozycjami łącznie z odpowiednimi lekami.

Czy istnieją domowe sposoby na alergie?

Chociaż istnieją badania badające rolę witamin, leków ziołowych i innych terapii w leczeniu alergii, obecnie nie ma sprawdzonych środków do stosowania samodzielnie w domu, które skutecznie leczyłyby alergie.

Jakie są rokowania dla alergików?

Generalnie, ludzie z alergiami mają całkiem niezłe rokowania. Wiele dzieci „wyrasta” z alergii wraz z upływem czasu, szczególnie dotyczy to alergii na żywność i leki, takie jak penicylina. Z drugiej strony, alergie mogą rozwijać się w każdym wieku. Wg stanu wiedzy na dziś, alergie nie powinny wpływać na średnią długość życia, a przy właściwym leczeniu większość osób z alergiami powinna utrzymywać akceptowalny komfort i jakość życia.

Powstają też organizacje, które za cel biorą sobie walkę edukacyjną oraz pracę na rzecz pacjentów dotkniętych chorobami atopowymi oraz alergiami. Takim przy kładem jest nasze Stowarzyszenie – PTCA (www.ptca.pl).

Czy można zapobiegać alergiom?

Równolegle z ciągle rosnącą częstością występowania chorób alergicznych, w wielu badaniach badano czynniki ryzyka dla alergików i sposoby ich modyfikacji, aby potencjalnie zapobiegać alergiom. Rozwój alergii jest wynikiem złożonej zależności między genotypem osoby, a jej interakcją ze środowiskiem. Posiadanie członków rodziny z chorobami alergicznymi, też zwiększa ryzyko alergii.

Liczne uwarunkowania środowiskowe, takie jak karmienie piersią, cięcia cesarskie, dieta podczas ciąży, poziom witaminy D, stosowanie antybiotyków, stosowanie probiotyków, ekspozycja na zwierzęta, ekspozycja na zanieczyszczenia i dieta w okresie niemowlęcym – mogą również wpływać na rozwój alergii.

Spośród wszystkich dotychczas zbadanych czynników wydaje się, że wprowadzenie wysokoalergicznej żywności do diety dziecka przed ukończeniem pierwsze go roku życia może zmniejszyć ryzyko alergii pokarmowej, zwłaszcza alergii na orzeszki ziemne. Udowodniono również, że immunoterapia alergenowa (strzały alergiczne), zmniejsza ryzyko wystąpienia alergii środowiskowych i astmy.